Vijf vragen aan..
HevoFame ontwikkelde in nauwe samenwerking met ZZG zorggroep (regio Nijmegen) het concept Beschermd Wonen voor mensen met een intensieve zorgvraag.
Het concept is een volwaardig alternatief voor het traditionele verpleeghuis. Mensen wonen in een eigen appartement met een eigen zitkamer, keuken, slaapkamer en badkamer. Het appartement zit zo in elkaar dat mensen met dementie zich er goed kunnen oriënteren en intensieve zorg verleend kan worden. De woningen zijn geclusterd rondom een straatje, pleintje en een buurtkamer, dus mensen kunnen op eigen gelegenheid hun woning verlaten om anderen te ontmoeten of mee te doen aan activiteiten. De manier waarop een woonetage ruimtelijk is georganiseerd geeft het kleine team voldoende gelegenheid bewoners veilig en individueel te ondersteunen.
De ontwikkeling van het integrale woonconcept voor wonen, ontmoeten, welzijn, zorg en diensten bij ZZG ging in 2007 van start. In 2012 namen bewoners en medewerkers de eerste woonlocatie in Groesbeek in gebruik. In het werkgebied van ZZG zorggroep zijn inmiddels zo’n 650 appartementen in gebruik genomen.
Al vanaf de opening van de eerste locatie tonen zorgorganisaties, woningcorporaties en beleggers veel belangstelling voor het nieuwe woonconcept. ZZG en HevoFame organiseerden al tientallen rondleidingen. Locatiemanagers Wilma Pouwelse en Ria Rutten beantwoordden al heel wat vragen van collega’s uit het land.
5 vragen aan Ria Rutten
Aan Ria Rutten vroegen we welke vijf vragen het meest gesteld worden over de cultuuromslag bij medewerkers en familie.
1. Hoe maak je de omslag met je medewerkers?
Ria Rutten: ”Het uitgangspunt is dat we de mensen die hier wonen ondersteunen in de eigen regie. Omdat iedereen een eigen appartement heeft, is het net als thuis. Dat maakt het voor onze medewerkers minder ingewikkeld om te bedenken wat ’normaa’ is. We hebben een intern opleidingstraject voor de medewerkers en organiseren samen met HevoFame ook bijeenkomsten voor familie. Eigenlijk is de familie onderdeel van het team. We zijn als familie en medewerkers met elkaar in gesprek over hoe we ondersteuning bieden, wat belangrijk is en wie wat doet. Doordat mensen hier in de basis gewoon wonen is het veel natuurlijker om je visie waar te maken.”
2. Maken mensen écht gebruik van hun appartement?
”Dat verschilt echt per persoon. De een zoekt gezelschap en gezelligheid en de ander vindt het juist fijn om in de eigen woning rond te scharrelen. Het woongebouw biedt onze bewoners volop gelegenheid anderen te ontmoeten. En komt de familie logeren, dan kan dat fijn in het eigen appartement.”
3. Vereenzamen bewoners niet op hun appartement?
”Mensen wonen in kleine woonclusters van acht appartementen. De medewerkers kennen de mensen die hier wonen goed en hebben door de manier van clustering ook goed zicht op wat mensen doen. Ik heb nog nooit gezien dat iemand eenzaam zat te wezen in het eigen appartement. Mensen komen doorgaans gewoon zelf naar de buurtkamer en soms worden ze even opgehaald. Het gaat eigenlijk op een heel natuurlijke manier.”
Ik heb hier een wachtlijstje
voor medewerkersRia Rutten
4. Hoe zit het met de personele formatie?
”De welzijnsraad met familie speelt een belangrijke rol in dit woonconcept met eigen appartement. We maken familie bewust van wat we als zorgorganisatie wel en niet kunnen bieden. Hoeveel uur zorg per week er in het tarief van een ZZP 5 zit, bijvoorbeeld. Daar is niemand zich van bewust, ook de eigen medewerkers niet. Maar zodra dat duidelijk is, wil iedereen z’n schouders er graag onder zetten. Vervolgens bespreken we samen hoe we de bewoners willen ondersteunen. Er zitten zes mensen in de welzijnsraad en per woonetage hebben we een werkgroep welzijn die heel praktisch activiteiten organiseert en coördineert. Het proces om met families deze manier van wonen vorm te geven, gaat altijd door. Als je hier komt wonen, verwachten we dus wel iets van je. Niet iedereen kan evenveel doen of is overal toe in staat, dus het blijft zoeken. Bijzonder is wel, dat wij totaal geen last hebben van personeelstekort. Onder het personeel van ZZG hebben we in korte tijd een goede naam opgebouwd. De sfeer hier is heel ontspannen. Dat ervaren zowel bewoners als medewerkers. Ik heb hier zelfs een wachtlijstje voor medewerkers en dat heeft echt te maken met deze woonvorm.”
5. Wat zijn de voordelen van jouw eigen betrokkenheid?
”Ik ben vanaf het eerste initiatief actief betrokken geweest bij de ontwikkeling van dit woonconcept. Ik heb alle argumenten vanuit medewerkers, cliëntenraad, vastgoedontwikkeling en Raad van Bestuur kunnen doorleven. Er is natuurlijk veel discussie geweest omdat het destijds echt om een totaal nieuw gedachtegoed ging. De basisgedachte, dat we mensen met een intensieve zorgvraag in een eigen woonsituatie willen ondersteunen, staat als een huis. Het mooie is, dat je toch altijd weer op zoek bent naar manieren om het nóg beter te doen.”
Vijf vragen aan Wilma Pouwelse
Wat zijn de vijf meeste gestelde vragen over de inzet van het Volledig Pakket Thuis (VPT), vroegen we aan Wilma Pouwelse.
1. Wat is het verschil in werken tussen een VPT en een ZZP?
Wilma Pouwelse: “Wat compleet anders is, is dat de familie bij een VPT echt eigenaarschap ervaart over het gehuurde appartement. Ze huren het zelf en doen de verhuizing en de inrichting. Of iemand er kort of lang woont, maakt geen verschil. Het geeft kwaliteit van leven. Het leidt tot ander gedrag. Vraag je als familie zelf de huursubsidie aan, dan doet dat iets met je. Ik zie ook dat mensen blijven logeren. Dat is echt een van de effecten van meer gevoel van eigenaarschap.”
2. Is een VPT in de praktijk betaalbaar?
”Samen met HevoFame hebben we ‘huishoudboekjes’ gemaakt die inzicht geven in de inkomsten en uitgaven die mensen van verschillende inkomensniveaus hebben.. Het uitgangspunt is dat het wonen voor alle inkomensgroepen betaalbaar moet zijn. Daarin moeten we familie van bewoners wel de weg wijzen en voorlichten. Die informatie maakt standaard deel uit van ons introductieprogramma. Voor bewoners is het dus betaalbaar en de zorgexploitatie is in de praktijk iets gunstiger dan intramuraal.”
3. Wat heb je hier naast wonen verder nog te bieden?
”Iedere bewoner heeft zijn eigen tweekamer-appartement met een woonkamer, keuken, slaapkamer en badkamer. We hebben ook een gezamenlijke woonkeuken en een buurtkamer. Er is volop ruimte om elkaar te ontmoeten en voor gezamenlijke activiteiten.”
Mensen gedragen zich hier echt andersWilma Pouwelse
4. Hoe zit het met de schoonmaak en de was?
”Schoonmaak en was regelen de mensen zelf. Wij geven de vergoeding die hiervoor in het zorgtarief zit terug aan de bewoners. Sommigen huren een bedrijf in, anderen maken gebruik van de wasmachineaansluiting. Dat gebeurt eigenlijk het meest. Wassen en schoonmaken is vaak een belangrijke en leuke activiteit om samen te doen. Mensen maken nu keuzes die echt bij de persoonlijke situatie passen.”
5. Kunnen mensen hier tot het einde blijven wonen?
”We hebben hier al heel wat collega’s uit het land op bezoek gehad en we krijgen eigenlijk altijd de opmerking dat de mensen die hier wonen ‘lichter’ zijn dan bij hen. Maar dit is gewoon een volwaardig alternatief voor het traditionele verpleeghuis. De mensen die hier wonen hebben een ZZP 5 of 7. Toch voelt het hier echt anders. Als je het hebt over dementie, dan vallen wij hier niet onder de BOPZ (Bijzondere Opnemingen in Psychiatrische Ziekenhuizen) zoals het traditionele verpleeghuis, maar onder de WGBO (Wet op de Geneeskundige Behandel Overeenkomst). We hebben hier dus geen collectieve vrijheid beperkende maatregelen, maar wel individuele afspraken over wat kan of niet kan. Mensen die hier wonen gedragen zich echt anders. Ze zijn minder onrustig, dwalen minder en gebruiken minder medicijnen. En we hebben het nog nooit meegemaakt dat iemand hier niet kon blijven wonen tot het einde.”
