De Zijwende Uithuizen

Positieve Gezondheid, welzijn en ontmoeten als uitgangspunt

In Uithuizen hebben zorgorganisaties Lentis en Cosis de handen ineen geslagen om binnen de afspraken van het Groninger Zorg Akkoord (GZA) samen een bijzondere locatie te ontwikkelen in Uithuizen. Bijzonder omdat er gewoond gaat worden door cliënten van Lentis (GGZ) en Cosis (mensen met een verstandelijke en/of psychische beperking), omdat er een theehuis en kinderboerderij komt waar cliënten hun werk en dagbesteding hebben en waar het dorp kan komen, omdat er grondgebonden ouderen woningen komen voor Goud Wonen, omdat Lentis en Cosis vergaand en innovatief gaan samenwerken in de zorgverlening op deze locatie, omdat het aardbevingsbestendig wordt gebouwd en omdat er een hoge mate van circulariteit in het plan is meegenomen. In het plan staan positieve gezondheid, welzijn en ontmoeten centraal, voor zowel bewoners van de locatie als van het dorp. Het plan heet De Zijwende.

Samenwerking en concept voor wonen en zorg

Het centrale idee achter de samenwerking tussen de zorgorganisaties is het realiseren van een toekomstgericht geïntegreerd totaalconcept van wonen, ontmoeten, welzijn, zorg, dagbesteding en dienstverlening voor mensen met een intensieve zorgvraag in Uithuizen en omgeving. Het woonzorgconcept gaat er vanuit dat bewoners worden ondersteund in het zo zelfstandig mogelijk wonen door het aanbieden van planbare zorg, dagbesteding, eerstelijnszorg en bijvoorbeeld respijtzorg. Cosis en Lentis gaan ook samenwerken op het gebied van Werken, Dagbesteding en Leren (WDL). Hiervoor wordt op de locatie voorzien voor zowel de bewoners van de woonzorglocatie als bewoners uit de naaste omgeving. In combinatie hiermee wordt er met het theehuis en de kinderboerderij een belangrijke ontmoetingsfunctie voor Uithuizen gerealiseerd in.

Ligging en landschappelijke inpassing

Het kavel ligt in de zuidrand van het dorp tegenover het Kindcentrum Uithuizen aan de Oude Tilsterweg. Deze groene dorpsrand bestaat uit een afwisseling van agrarische veldjes en recreatieve voorzieningen. Het is een groene rafelrand die een ontspannen overgang vormt tussen het dorp en het open landschap. Het karakter van het terrein van het nieuwe zorgcentrum sluit aan op deze zone.

Ontmoeten en verbinden

Voor het stedenbouwkundig concept is gekozen voor een verkaveling waar ontmoeten, verbinding en samenwerken centraal staan. Dus om te versterken waar de organisaties voor staan bij deze herontwikkeling. De woongebouwen liggen rondom een open autoluw hof en worden ook ontsloten vanuit dit hof. Auto's zijn te gast op het terrein en parkeren bij de ingang. Elk gebouw staat in een eigen tuin wat het groen dicht bij de bewoners brengt en privacy biedt. De hoofdentrees liggen allemaal aan het hof om het ontmoeten te bevorderen en om de loopafstanden zo kort mogelijk te houden tussen de gebouwen.

Het Theehuis is de verbindende schakel met het dorp en tevens het adres en de eyecatcher aan de Oude Tilsterweg en het visitekaartje voor het plan naar het dorp toe. De hof is tuinig ingericht waar de voetganger “de baas” is met ruimte voor ontmoeting, verbinding en rust. Het woonhof wordt afgezoomd met een haag zoals dat vaker gebeurt in de dorpsrand. Buiten de haag liggen aan de oost- en zuidzijden de dierenweiden en moestuinen van de kinderboerderij waar een wandelroute door heen loopt. Het hof heeft een semi-openbaar karakter en er lopen wandelpaden door heen die de aangrenzende woonbuurt Ulbrandahof en het Boukemapark verbinden met de weiden en moestuinen De werelden komen samen bij het Theehuis met een groot terras met speelvoorziening en restaurant aan de zijde van de dierenweides.

Langs de zuidelijke en oostelijke rand van de locatie wordt een fietspad gelegd dat de fietsroute aan de zuidkant van Uithuizen compleet maakt en zorgt voor een betere fietsverbinding.

De Zijwende

Bewust circulair, biodivers en klimaatadaptief

In het ontwerp wordt bewust met materialen omgegaan. Ten eerste wordt bewust gekozen voor rustige neutrale kleuren en zachte materialen als basis om bewoners niet onnodig te overprikkelen. Zo wordt hout gebruikt als hoofdmateriaal in de gevels. Hier is bewust gekozen voor een milieuvriendelijke vorm van verduurzaming waarbij geen chemicaliën aan bod komen, namelijk thermische modificeren. De bouwconstructie kent ook een hoge mate van circulariteit waarbij de aardbevingsbestendige hoofdconstructie in staal is ontworpen en de inbouw en de gevels bestaan uit - voor een groot deel geprefabriceerde - houtskeletbouw. Constructie en inbouw zijn dus van elkaar gescheiden volgens de zogenaamde Layers of Brand. Daarmee zij in de toekomst gebouwonderdelen makkelijk te scheiden.

Op plekken waar de buitenruimte gezamenlijk gebruikt wordt en waar beleving centraal staat komen zitplekken en zintuigenborders (voelen, ruiken, zien, horen). Het ontwerp stimuleert biodiversiteit door gebruik te maken van een diverse inheemse beplanting. Regenwater wordt zoveel mogelijk lokaal geïnfiltreerd of vertraagd afgevoerd. Zo draagt het plan bij aan het klimaatbestendig maken van de leefomgeving.

Architectuur in hout

Voor de architectuur is gekozen voor een rustig beeld waarbij de gebouwen het decor vormen voor het ontmoeten en verbinden in het hof. De woongebouwen zijn voorzien van sprongen in de volumes die voortkomen uit de inwendige opbouw van de plattegrond: daar waar behoefte is aan bredere gangen om het ontmoeten in het gebouw te faciliteren komen de gevels naar voren. De gevels zijn bekleed met houten delen in verschillende maten en diktes. Dit geeft een zacht en interessant beeld met een textuur die aansluit op de tuinige inrichting van het hof. Stevige houten profielen vormen de scheiding tussen de grilligere textuur van begane grond en de subtielere textuur van de verdieping. De balkon puien met robuuste houten dagkanten zorgen voor een verticaal ritme waarmee de individuele appartementen herkenbaar zijn in het geheel.

Bewoners

Cosis
De door Cosis geleverde zorg richt zich op mensen met een verstandelijke beperking voor wie wonen met begeleiding en verzorging noodzakelijk is. Het gaat om zowel jongeren, volwassenen als ouderen (18 jaar of ouder) die oorspronkelijk uit Uithuizen of omgeving komen. Ze kunnen 24 uur per dag een beroep doen op een van de medewerkers. Hiervoor ontvangen ze een indicatie vanuit de Wet langdurige zorg (VG 3 t/m 6).

Lentis
De door Lentis geleverde zorg richt zich op mensen met ernstige psychische problemen die ongemakken ervaren op meerdere levensgebieden (gezondheid, werk en inkomen, sociale relaties) en daardoor langdurige zorg en ondersteuning nodig hebben. Het gaat om mensen van 21 jaar of ouder, waarbij de gemiddelde leeftijd tussen de 45 en 50 jaar ligt. Er is een indicatie vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) of Wet langdurige zorg (Wlz) voorhanden.

Seniorenwoningen
De 12 grondgebonden levensloopbestendige woningen worden ontwikkeld met name voor ouderen. Ze zijn door hun indeling niet alleen geschikt voor ouderen, maar ook voor gezinnen met een gezinslid met een thuiszorg indicatie. Cliënten van Cosis dagbesteding kunnen hier ondersteunen in de diensten (bijvoorbeeld in tuinonderhoud, afvalinzameling, boodschappen, schoonmaak).

Theehuis
Het theehuis is gesitueerd aan de entree van het gebied en vormt de schakel tussen het hof en Uithuizen. Bestemd voor dagbesteding ten behoeve van de cliënten van Cosis met een horecagelegenheid, waarbij de bediening wordt verzorgd door cliënten. Naast dagbesteding in de bediening zijn er ook ruimtes voor keramiek of diensten. De algemene ruimte kan tevens worden opgedeeld ten behoeve van het huisvesten van meerdere groepen en is voor gezamenlijk gebruik door en voor de bewoners van Cosis en Lentis, maar ook mensen van buitenaf voor koffie met gebak.