Met het ontstaan van het coronavirus zijn de gezondheid en het welzijn van mensen dagelijks terugkerende thema’s geworden. Niet vreemd dat er in het afgelopen jaar ook meer aandacht werd besteed aan de hygiëne, de gezondheid en het welzijn van medewerkers in de werkomgeving op kantoren.
3 mei 2021
67% van de Nederlanders geeft aan liever meer buiten te zijn en dat de meest genoemde reden om er in de vrije tijd op uit te gaan is ‘om gezond bezig te zijn’. Toch spenderen we gemiddeld 80 tot 90 procent van onze tijd in een gebouw. Het is hierom dat het van groot belang is dat we gezonde gebouwen creëren.
Het belang van een gezonde werkomgeving wordt niet alleen door werknemers, maar ook door werkgevers gezien. Enerzijds willen werkgevers een gezonde werkomgeving bieden voor het aantrekken en het behouden van talent, anderzijds willen zij de operationele kosten optimaliseren omdat zo’n 90 procent hiervan uit personeelskosten bestaat.
Zo is er een toenemende belangstelling voor (het verminderen van) stress, een veelvoorkomend probleem op de werkvloer en een belangrijke oorzaak van burn-out en depressie. Een werkomgeving die niet goed past bij de activiteiten van de medewerkers kan leiden tot stress, zoals geconcentreerd werk moeten verrichten in een onrustige omgeving. Meerdere studies laten bijvoorbeeld zien dat kantoortuinen tot stress en ziekteverzuim leiden. Medewerkers ervaren vermoeidheid, concentratieverlies en hoofdpijn.
Een goede werkomgeving is maatwerk.
Luisteren naar de wensen en eisen van de eigen medewerkers is cruciaal om op een gezonde manier met de werkomgeving om te kunnen gaan.
Ook het niet vinden van de juiste werkplek voor een specifieke activiteit (omdat deze bijvoorbeeld al bezet is) kan bijdragen aan het stressniveau van medewerkers. Wat hierbij kan helpen is een systeem waarbij medewerkers voordat ze hun huis verlaten een werkplek kunnen reserveren. Zo zijn ze er bij vertrek van verzekerd de juiste werkplek tot hun beschikking te hebben. Mocht de werkplek niet meer beschikbaar zijn, dan is er vaak ook de mogelijkheid om thuis te werken.
Een ander thema waar veel aandacht voor is in relatie tot een gezonde werkomgeving is de luchtkwaliteit. Sinds de jaren 90 wordt er al onderzoek verricht naar de ziekteverzuimeffecten die samenhangen met de luchtkwaliteit op het werk. Een slechte luchtkwaliteit, veelal veroorzaakt door slechte of onvoldoende ventilatie, heeft invloed op het welzijn en de productiviteit van medewerkers. Volgens TNO kan een slecht binnenklimaat wel tot 3.600 euro productieverlies per werknemer per jaar leiden. Uit onderzoek van de Universiteit Twente, Vrije Universiteit Amsterdam en CBRE blijkt dat het verbeteren van de luchtkwaliteit tot 4 procent productiviteitsverhoging kan leiden. Bovendien vermindert het klachten als droge/geïrriteerde ogen, hoofdpijn en vermoeidheid. Planten kunnen hier een goede bijdrage in leveren. De luchtkwaliteit van een werkomgeving is onzichtbaar terwijl het wel belangrijk is om hier inzicht in te hebben. Door middel van sensortechnologie is dit mogelijk. Zo is het voor medewerkers duidelijk waar zij op een veilige manier in hun kantooromgeving kunnen werken. Daarnaast kan er extra geventileerd worden wanneer dit nodig blijkt te zijn.
Ook licht blijkt van groot belang. Jarenlang onderzoek toont aan dat licht onze stemming, onze slaapkwaliteit en daarmee ons concentratievermogen en productiviteit flink kunnen beïnvloeden. Onjuiste (kunst)verlichting kan leiden tot een verstoring in onze biologische klok. Hierdoor kunnen mensen ‘s nachts slecht slapen en zijn ze de dagen erna uit hun ritme. Niet alleen de juiste kunstverlichting, maar ook voldoende daglicht is een vereiste. Op een gemiddelde kantoordag kijken we veel naar het blauwe licht van onze beeldschermen. Door deze overdosis aan blauw licht raken we vermoeid. Een goede dosis daglicht is daarom voor iedere werkplek een vereiste. Bij de uitwerking van de werkomgeving is het belangrijk om hier rekening mee te houden.
Het laatste onderdeel van het binnenklimaat dat de gezondheid van mensen kan beïnvloeden is de akoestiek. Een goede akoestiek zorgt voor een betere productiviteit. Dit heeft vooral te maken met het feit dat een goede akoestiek leidt tot rust en kalmte. Ten eerste leidt deze rust tot een verhoging van de productiviteit en ten tweede tot een verlaging in het stressniveau van medewerkers.
Bij de uitwerking van een kantoorconcept is het daarom essentieel een bouwfysisch adviseur in te schakelen.
Buiten bovenstaande gebouwgebonden factoren kan er ook gedacht worden aan andere manieren om de medewerker gezond te krijgen/te houden, bijvoorbeeld door het stimuleren van bewegen. Onderzoek van TNO toont aan dat langdurig zitten de kans op vroegtijdig overlijden vergroot. Daarnaast belemmert zitten de bloedsomloop, waardoor het voor het gelukshormoon (serotonine) lastiger is om de receptoren te bereiken. Neuropsycholoog Erik Scherder heeft onderzoek gedaan waaruit blijkt dat het maken van een ommetje van 20 minuten leidt tot het vrijkomen van bepaalde stofjes in de hersenen die de productiviteit verhogen. Probeer uw medewerkers daarom voldoende te stimuleren om te bewegen gedurende de dag. Dit kan bijvoorbeeld door het faciliteren van zit-/sta-werkplekken, vergoedingen voor fietskilometers of het stimuleren van het gebruik van de trap door deze een prominente plek te geven in het gebouw.
Een andere niet-gebouwgebonden factor die kan bijdragen aan een gezonde werkomgeving is voeding. Onze suikerinname is al langere tijd een terugkerend thema. Suiker belemmert zenuwcellen om met elkaar te communiceren. Dit heeft een negatief effect op het onthouden en verwerken van informatie. Daarnaast toont onderzoek aan dat gezonde voeding op kantoor leidt tot gezondere keuzes buiten werktijd. Deelnemers van het onderzoek van de Universiteit Twente, Vrije Universiteit Amsterdam en CBRE hadden het gevoel 20 procent beter te presteren doordat ze gezonde lunch-alternatieven kregen aangeboden.
Organisaties dienen in gedachten te houden dat hun werknemers hun belangrijkste asset zijn. Zij vormen in deze kenniseconomie de kritische productiefactor en zijn het brein achter alle innovaties binnen de organisatie.
Gezonde en vitale werknemers zijn productiever en minder vaak ziek. Het aantrekken van jong talent leidt tot continuïteit en vernieuwing van de organisatie. Volgens mij zijn dat ambities die iedere organisatie na moet streven.
