Van wonen naar
samen leven
Vijftien jaar geleden zette HevoFame in op het motto ‘Van verblijven naar wonen’. Eigen regie en mensgerichte zorg stonden centraal. Nu zet de organisatie de volgende stap: ‘Van wonen naar samen leven’. Directeur Jessie Bekkers-van Rooij en partner René Lolkema vertellen waarom.
“Het moet echt anders”, zegt René zonder omhaal. De cijfers liegen er dan ook niet om: Nederland krijgt veel meer ouderen en ouderen met een zorg- en ondersteuningsbehoefte, maar het aantal verpleegkundigen en mantelzorgers groeit lang niet in hetzelfde tempo. Het tekort aan zorgpersoneel wordt daardoor steeds groter. “We hebben simpelweg te weinig mensen en middelen om op dezelfde manier door te gaan.”
Een nieuw perspectief op zorg
Jessie vult aan: “Het is straks niet meer te bekostigen. Daarom hebben we als maatschappij hechte gemeenschappen nodig. In een sterke buurt kennen mensen elkaar en helpen ze elkaar vaker. Daarmee kun je de zorg echt ontlasten. Er komt steeds meer bewustzijn dat we het samen moeten doen en voor elkaar zullen moeten zorgen. We gaan weg van een individualistische en gefragmenteerde samenleving, en juist toe naar een collectieve samenleving waarin je het met elkaar oplost.”
De maatschappij komt al in beweging, zien Jessie en René. “Bij supermarkten worden medewerkers bijvoorbeeld getraind in hoe zij het beste kunnen omgaan met mensen met dementie”, aldus Jessie. “Aan dat soort voorbeelden zie je dat de samenleving al inspeelt op de ontwikkelingen.” Voor HevoFame een teken dat de tijd rijp is voor verandering: een nieuw perspectief op zorg en wonen.
Recent sloten woningcorporaties, zorgorganisaties en gemeenten een Hoofdlijnenakkoord Ouderenzorg 2025-2028 als vervolg op het programma Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen (WOZO), dat het ministerie van VWS lanceerde om een toekomstbestendige ouderenzorg te realiseren. De gemaakte afspraken laten zien dat die partijen dezelfde kant op willen. “De tendens is dat mensen zo lang mogelijk zelfstandig thuis kunnen blijven wonen”, legt René uit. “Daar zetten ook de brancheorganisaties op in.”
Samen de bomen snoeien
Deze ontwikkelingen hebben gevolgen voor de woonzorgconcepten waarop HevoFame zich richt. Het oude motto, ‘Van verblijven naar wonen’, was daarom aan vernieuwing toe. “Voorheen waren we meer gericht op de individuele bewoner”, vertelt Jessie. “Nu zien we dat de nadruk juist meer verschuift naar het sámen doen. Omdat het inderdaad anders moet. Maar ook omdat het gewoon fijner leven is.”
Wat betekent ‘samen leven’ in de praktijk? René geeft een voorbeeld uit zijn eigen buurt: “Ik snoei samen met mijn oudere buurman de bomen op onze erfgrens. Anderen doen misschien boodschappen voor hun buren. Het begint allemaal bij elkaar kennen. Dan doe je ook sneller iets voor elkaar. En die momenten samen dragen echt bij aan welzijn.”
Verbinding faciliteren
Ontmoeting en verbinding spelen dan ook een belangrijke rol in nieuwe woonzorgconcepten. “Waar voorheen het accent lag op individuele woningen met zorgvoorzieningen, ontwerpen we nu hele omgevingen en buurten die verbinding faciliteren”, legt René uit.
“We kijken dus niet meer alleen naar de woningen zelf, maar naar de hele leefomgeving. Hoe zorg je dat mensen elkaar tegenkomen? Waar plaats je ontmoetingsruimtes? Hoe ontwerp je openbare ruimte die uitnodigt tot contact?” Projecten als De Hooghe Bomen in Lelystad laten zien hoe dit in de praktijk vorm krijgt: geen losse gebouwen, maar een ecosysteem waarin individuele bewoners op een natuurlijke manier met elkaar verbonden zijn.
Waardevol én ongemakkelijk
De omslag naar ‘samen leven’ betekent niet alleen een ander perspectief op de leefomgeving, maar ook op de zorg. En zo’n omslag gaat niet vanzelf. Daarom begint HevoFame elk project niet met rekenen en tekenen, maar met gesprekken. “We willen altijd eerst om tafel met het team”, vertelt Jessie. “Niet alleen de bestuurder en de vastgoedmanager, maar juist ook de verpleegkundige, verzorgende, de kwaliteitsmedewerker en als het kan natuurlijk ook de bewoners.” Die gesprekken zijn waardevol, maar ook vaak ongemakkelijk. Dat is niet voor niets. “Als zo’n gesprek té gezellig blijft, hebben we niet de kern geraakt”, zegt René. “Wij verkondigen een fundamenteel andere blik op de zorg en dagen mensen uit om na te denken over de toekomst van hun vakgebied. Het werk gaat sowieso veranderen. En verandering doet vaak pijn.”
Soms stelt het team van HevoFame bijvoorbeeld voor om bij nieuwbouw geen groot restaurant te maken. “Terwijl zorgmedewerkers dat natuurlijk wel gewend zijn”, aldus Jessie. “Maar het past niet per se meer bij de zorg van vandaag. Over dat soort veranderingen hebben we het. En dat vinden medewerkers soms best lastig.”
Ook met (toekomstige) bewoners worden vanaf het prille begin gesprekken gevoerd. “We willen graag dat zij meedenken over onze projecten”, zegt René. “Daarom organiseren we bijvoorbeeld workshops waarin zij hun reactie op onze plannen kunnen geven. Dat is geen typische informatieavond waarin wij alleen maar iets komen vertellen, maar echt tweerichtingsverkeer. We organiseren ook buurtevents waar bewoners ideeën kunnen aandragen, én echt kunnen meebeslissen.” Het gewenste resultaat: woonprojecten waar mensen graag komen wonen. “Het liefst willen de meeste mensen helemaal niet verhuizen”, zegt René. “Hoe ouder je wordt, hoe lastiger het is om je vertrouwde stekkie achter te laten. Daarom werken we het liefst zo lokaal mogelijk, in de eigen buurt.”
Over vijftien jaar is een kwart van de Nederlanders 65-plus. Dat gaat de hele samenleving aan.
Jessie Bekkers- van Rooij
Een flinke steen bijdragen
De landelijke opgave is enorm: vóór 2030 moeten er 290.000 woningen voor ouderen bij. “Die hoeven wij natuurlijk niet allemaal te realiseren”, zegt René. “Maar met onze projecten proberen we lokaal wel een flinke steen bij te dragen. Zodat mensen met een zorgvraag zo lang mogelijk in hun eigen vertrouwde buurt kunnen blijven.” De komende tijd ligt de uitdaging in het waarmaken van de ambitieuze plannen. “De wil is er”, zegt René. “Onze mensen gaan er echt voor. De uitdaging zit ‘m in het waarmaken van onze visie, project voor project.”
HevoFame doet dat met een team van bevlogen professionals. “Onze collega’s weten alles van hun eigen projecten, maar vaak ook van elkaars projecten”, vertelt Jessie. “Dat maakt het makkelijk schakelen met elkaar.” Het resultaat is een soepele samenwerking. Intern, maar ook met opdrachtgevers. “Zo noemde Dirk Overwijk van Centrada ons een verlengstuk van hun organisatie. Dat vind ik het mooiste compliment dat we kunnen krijgen. We zijn een soort collega’s met aanvullende deskundigheid.”
Die aanpak werkt, weten ze bij HevoFame. “Dit soort samenwerkingen zijn essentieel voor de grote opgave die voor Nederland ligt”, zegt Jessie. “Het gaat uiteindelijk om meer dan mooie projecten alleen, het gaat om een beweging die in heel Nederland nodig is. Over vijftien jaar is een kwart van de Nederlanders 65-plus. Dat gaat de hele samenleving aan. Juist daarom zetten wij in op projecten als onderdeel van een buurt of wijk. Daarmee willen we ouderen de mogelijkheid bieden om zo lang als het kan echt samen te kunnen leven.”