Bewoners in de lead
Relatiemagazine 360°, voorjaar 2023, rubriek 'Vanuit het nulpunt', aan het woord: Marcel Spierts.
29 juni 2023
Tumult in de Huiskamer van Dalem. Op een zaterdagmiddag in februari zijn 35 oudere bewoners samengekomen om onder het genot van een kopje koffie wensen en ideeën te ventileren over het wonen in de buurt.
Dalem is een van de buurten in De Reeshof, de Vinexwijk van Tilburg. Enkele bewoners grijpen de start van de bijeenkomst aan om hun beklag te doen over de woningcorporatie. Over de verlichting op de balkons van het wooncomplex, deuren die niet goed sluiten en een dichte fietsenstalling. Het gaat er heftig aan toe. Ook de communicatie van de woningcorporatie moet het ontgelden. Nadat het gemoed is gelucht, slaat de stemming om. De bewoners hebben onderling weinig contact, maar aan de tafels leren ze elkaar kennen en delen ze wensen en ideeën om elkaar vaker te ontmoeten. Aan het eind van de middag hebben vijf bewoners zich opgegeven voor een nieuw te vormen bewonerscommissie, anderen willen meedenken over en meehelpen bij het organiseren van activiteiten.
De bijeenkomst is in de maanden eraan voorafgaand voorbereid door een team van drie oudere bewoners uit De Reeshof en medewerkers van de welzijnsorganisatie, de woningcorporatie en de bibliotheek. Ik ondersteun het team als actieonderzoeker en expert op het gebied van community building. We ontmoeten elkaar een aantal keren thuis bij het echtpaar van 75 dat deel uitmaakt van het team. Het is wel zo praktisch om bij hen thuis af te spreken, want hij zit in een rolstoel. Samen met de sociaal werker van de welzijnsorganisatie maak ik het team in de woonkamer vertrouwd met de beginselen van community building. In Dalem en De Reeshof zijn er de nodige ontmoetingsactiviteiten voor ouderen, maar veel ouderen weten de activiteiten niet te vinden en de vrijwilligers die de activiteiten organiseren zijn overvraagd. Uit onderzoek is bekend dat ontmoeting en meer betrokkenheid van ouderen helpt om gezonder en gelukkiger oud te worden. En dus ook langer zelfstandig te blijven, niet onbelangrijk in tijden van oplopende zorgkosten en schaarser wordend zorgpersoneel. Community building is een manier om samen met de bewoners de bronnen waarover zijzelf en de buurt beschikken beter te benutten.
Marcel Spierts is onafhankelijk onderzoeker en schrijver. Hij is een specialist in community building waarbij hij in het bijzonder oog heeft voor de werking van democratie. Spierts heeft een tiental boeken gepubliceerd over sociaal werk, waaronder De stille krachten van de verzorgingsstaat waarvoor hij de De la Courtprijs ontving van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW). Hij is toezichthouder bij het Haags Historisch Museum en Rijksmuseum De Gevangenpoort.
Bij community building gaat het niet om inspraak maar om samenspraak. Bij inspraak komt een deskundige meestal uitleggen hoe het zit. De bezoekers of deelnemers mogen hun hart luchten - zoals op de zaterdagmiddag in Dalem in eerste instantie gebeurde - waarna de deskundige meestal afsluit met ‘we nemen uw opmerkingen mee’. De kans is groot dat de boosheid na afloop is toegenomen. Bij community building zijn bewoners en professionals gezamenlijk ‘probleemeigenaar’. Door samen aan een concrete opdracht of activiteit te werken richt de energie zich op het ‘wat’, de materiële zaak. Door de weerstand die daarbij kan optreden samen te overwinnen, wordt iedereen sterker. Dat is ook het moment waarop ik een stapje terug kan doen. In april heeft het team zonder mij een nieuwe ontmoeting met de bewoners georganiseerd. Er zullen er nog veel volgen…
Relatiemagazine
Dit artikel is opgenomen in ons relatiemagazine 360°, voorjaar 2023.
