Als expert in duurzame huisvesting, met als visie dat we inspirerende huisvesting creëren die bijdraagt aan een gezonde, toekomstbestendige wereld, ga ik hier natuurlijk niet vertellen dat duurzaamheid klaar of ‘passé’ is. Dat zal ik wellicht ooit kunnen doen als we de doelstellingen van het Klimaatakkoord van Parijs gerealiseerd hebben. Maar zover is het nog lang niet. En ook dan leggen we de lat weer hoger.
10 december 2018
Vaak genoeg – en jammer genoeg – valt me een soort duurzaamheidsmoeheid op. Ons vakgebied lijkt toe te zijn aan een nieuw buzzwoord en de eer is te beurt gevallen aan ‘circulair’. Zeker ook een mooi begrip. Maar het een sluit het ander toch niet uit? Sterker nog, beide begrippen grijpen voor een belangrijk deel in elkaar. Nu de ogen zo duidelijk gericht lijken te zijn op circulariteit wil ik hier duurzaamheid opnieuw een podium geven.
Wanneer we echt met duurzaamheid bezig willen zijn, betekent dat dat we ons richten op de gebruiker. De mens centraal stellen. Vaak merken we nog dat niet de mens (het doel) maar de huisvesting (het middel) centraal staat. En eerlijk is eerlijk, ook ik maak me daar soms schuldig aan. Maar we bouwen niet duurzaam als we niet de werknemer, klant, leerling of patiënt centraal stellen. Voor hen realiseren we immers de huisvesting.
Gezondheid sluit hier naadloos op aan. Het thema is terug te vinden in duurzaamheidsinstrumenten als BREEAM en GPR Gebouw. Een hoofdrol binnen ons duurzaamheidsdenken krijgt het echter niet toebedeeld. Waarom niet? Vinden we het te vanzelfsprekend dat een gebouw een gezond leef- en werkklimaat heeft? Maar als dat zo is, waarom bestaan er dan nog zoveel oncomfortabele en soms zelfs ongezonde gebouwen? Dit heeft te maken met meetbaarheid. De relatie tussen gezondheid en duurzaam. Circulair is niet gemakkelijk ‘Smart’ te maken. De relatie tussen een moderne werkomgeving met een goed binnenklimaat, welzijn van medewerkers en ziekteverzuim is inmiddels goed bekend. Studies die op dit moment gaande zijn, zullen hopelijk spoedig uitwijzen welke relatie er ligt tussen energiezuinigheid, materiaal- (her)gebruik en gezondheid.
Een andere tak van duurzaamheid betreft milieubelasting. Uit eigen ervaring weet ik dat het lastig is om dit thema goed vast te pakken, ondanks de invoering van de MilieuPrestatie Gebouwen (MPG). Daarom vind ik het zo belangrijk dat Europa hiermee aan de slag gaat. Hoe kan het dat er geen eenduidig en volledig systeem beschikbaar is om materialen met elkaar te vergelijken? In Nederland is wel een start gemaakt met de Nationale Milieu Database, maar deze is ondoorzichtig en onvolledig.
Beleving, tot slot, ervaar ik zelf als een steeds belangrijker aspect van duurzaamheid. In mijn rol als GPR Gebouw Assessor zie ik ‘op de vloer’ steeds vaker aandacht voor ‘groen’, in de vorm van planten, groene gevels en binnenwanden en voorzieningen voor flora en fauna op het terrein. Om een ander voorbeeld te noemen: een insectenhotel dat is geplaatst zodat de bijenstand niet nog verder terugloopt. Mijn overtuiging is dat het medewerkers trotser maakt op hun bedrijf wanneer dergelijke voorzieningen zijn aangebracht.
Mooi rijtje toch? Geen enkele reden om de neus op te halen voor duurzaamheid. Heeft u iets gemist? Inderdaad, voor de verandering heb ik het aspect waaraan u waarschijnlijk als eerste dacht op de laatste plaats gezet: energiebesparing. Voor sommige mensen houdt de definitie van duurzaamheid meteen op zodra het woord energiebesparing is gevallen. Ik hoop dat ik u met de thema’s hierboven heb geïnspireerd om voorbij energiebesparing te kijken en samen te werken aan duurzaamheid in de volle breedte. Willen we echt stappen voorwaarts maken, dan moeten we ‘intrinsiek gemotiveerd’ zijn. De thema’s die niet in euro’s kunnen worden uitgedrukt zijn namelijk vaak juist de onderwerpen waar het echte duurzame verschil gemaakt wordt.
