Inspirerende VO-dialoog met bestuurders uit het voortgezet onderwijs smaakt naar meer
Op woensdag 23 maart 2022 heeft HEVO in een kleine setting een VO-dialoog georganiseerd met bestuurders uit het voortgezet onderwijs. Ook de VO-raad was hierbij vertegenwoordigd.
29 maart 2022
Met een gemêleerde groep bestuurders uit Zuid-Limburg, Zeeuws-Vlaanderen, Friesland en alles wat daar tussenin ligt kijken we terug op een mooie ochtend met volop inspiratie, goede gesprekken en herkenbare thema’s.
De VO-dialoog richten we traditiegetrouw, na drie edities mag je toch spreken van een traditie, in aan de hand van thema-onderwerpen. Deze thema’s worden geïntroduceerd door collega-bestuurders of experts uit het veld. In de intieme setting van de VO-dialoog wordt vervolgens vooral inhoudelijk het gesprek gevoerd over de thema’s die besproken worden.
Eugène Bernard (voorzitter College van Bestuur LVO) heeft het thema ‘Inrichten van het voortgezet onderwijs en het doorbreken van segregatie’ voor zijn rekening genomen en de aanwezige collega-bestuurders hierbij aan de hand van een aantal voorbeeldsituaties meegenomen in de rol die het VO kan spelen in het doorbreken van de segregatie in zowel het onderwijs als de maatschappij. De toelichting werd hierbij met name opgehangen aan de vraag of het onderwijsvastgoed hierbij juist een elixir of katalysator is.
Vanuit het verleden is veel van het onderwijs categoriaal ingericht, hiermee wordt segregatie versterkt. Op dit moment is er een brede trend zichtbaar waarbij veel in het werk wordt gesteld voor de ontschotting van het onderwijs en meer toe te werken naar integratie van verschillende typen onderwijs. Fysieke nabijheid (vastgoed) speelt hierbij een belangrijke faciliterende rol; katalysator.
In het bijzonder speelt dit ook bij het VSO. Op dit moment lijkt het VSO bijna deterministisch; eens VSO altijd VSO. Voor een grote groep van de leerlingen op het VSO is dat nadrukkelijk niet zo. Het is zoeken naar de mogelijkheden om leerlingen op een zeker moment over te laten stromen naar het reguliere VO. Ook hierin is het onderwijsvastgoed de katalysator; fysieke nabijheid tussen het VSO en het VO vergemakkelijkt de doorstroming.
De (sociaal-economische) segregatie kent diepe fundamenten in de samenleving, dit terwijl een onderwijsorganisatie juist als doel heeft geen verschil te maken tussen leerlingen. In relatie met die sterke fundamenten is dit een uitdaging waar onderwijsorganisaties voor staan. Mede gelet op die diepe fundamenten zal onderwijsvastgoed dan ook nooit het ‘elixir’ kunnen worden. Er is daarvoor in de praktijk teveel politieke en maatschappelijke tegenkracht. Het onderwijs moet daardoor concessies doen op basis van zaken die maatschappelijk eigenlijk zeer onwenselijk zijn (zoals sociaal-economische segregatie).
Aan het onderwijs de uitdaging om zoveel als mogelijk te zoeken naar oplossingen om situaties te creëren waar leerlingen elkaar ontmoeten. Het onderwijsvastgoed kan hierin een belangrijke faciliterende rol spelen.
Onderwijsvastgoed als katalysator om tweedelingen tegen te gaan.
In het intermezzo tussen de thema’s heeft Gerhard Jacobs (partner bij HEVO) de aanwezige bestuurders meegenomen in enkele actualiteiten in de onderwijshuisvesting. Gerhard heeft de aanwezigen hierbij kort meegenomen in de ontwikkelingen/belangrijkste punten uit het Interdepartementaal Beleidsonderzoek (IBO Onderwijshuisvestingsstelsel) en de laatste ontwikkelingen in de ‘normering Duurzaamheid’. Naast deze thema’s die doorlopende urgentie hebben is er ook aandacht besteed aan enkele van de gevolgen die we op dit moment al zien vanuit de oorlog in Oekraïne.
Het tweede thema van de ochtend is ingeleid door Thierry van der Weide (programmamanager IHP gemeente Haarlemmermeer). Bij dit thema stond de mogelijkheid tot het pakken van kansen bij IHP’s centraal. Thierry heeft de aanwezige bestuurders meegenomen in de manier waarop de gemeente Haarlemmermeer de opgave rondom onderwijshuisvesting in gezamenlijkheid met de schoolbesturen oppakt. Het centrale credo hierbij is dat er gezamenlijk nagedacht moet worden over het inzetten van het totaal aan beschikbare middelen; investeren én exploiteren. En dat er niet gesproken moet worden over ‘jullie geld’ en ‘ons geld’. Transparantie en samenwerken zijn hierbij de sleutelwoorden. De gemeente Haarlemmermeer richt zich met name op het realiseren van ENG of NOM (Nul Op de Meter) gebouwen. De tussenstap ‘BENG’ slaat de gemeente hierbij het liefst over. De belangrijkste beweegreden hiertoe is dat ENG of NOM de businesscase rondom nieuwbouw of renovatie aanzienlijk inzichtelijker en bereikbaarder maakt. Ook dit thema leverde een interessante zienswijze op de vraagstukken rondom onderwijshuisvesting waar vervolgens volop de dialoog over gevoerd kon worden.
We kijken terug op een mooie ochtend die, mede aldus de schoolbesturen, ‘smaakt naar meer’. Speciale dank aan de sprekers en aanwezige bestuurders. Om inhoudelijk voldoende diepgang te kunnen blijven bereiken blijft het een jaarlijks evenement; volgend jaar zijn we er dus weer!