Het nieuwe Kindcentrum De Uitdaging ligt prominent te glanzen in de late oktoberzon. Met zijn opvallende V-vorm omarmt hij de nieuwe wijk in aanbouw. Het gebouw sluit als een warme mantel naadloos op de kind visie, waarbij het buitenterrein met zijn vele speeltoestellen uitbundig meedoet. Mooie ingrediënten voor een goed gesprek.
3 december 2019
Jos de Kleijne is als externe adviseur door het bestuur ingehuurd en begeleidt alle aspecten van het proces waaronder de grondaankoop, voorwaarden van doordecentralisatie, verhuur en financiering: “In 2008 heeft de gemeente Nijmegen de middelen voor huisvesting doorgedecentraliseerd naar het primair en voortgezet onderwijs. Dat heeft voor een behoorlijke dynamiek gezorgd. De 21e eeuw vraagt andere vaardigheden en kun je die nog in een traditionele setting aanbieden? Daarom ontwikkelt Conexus de afgelopen tien jaar scholen met een vernieuwend onderwijsconcept. Er was plek voor een nieuwe school in de nieuwe wijk Grote Boel. Er was eerst een kavel beschikbaar aan de zuidkant, maar dat bleek te klein te zijn. Uiteindelijk is het deze plek geworden, in de entree van deze gemêleerde wijk, met gemiddeld veel tweeverdieners. De Uitdaging is een kindcentrum voor ongeveer 500 leerlingen, waarbij de school nog aan het groeien is.”
Directeur Vanessa Bijsters knikt: “Het is een prachtige uitdaging om hier te werken en van scratch af aan een kindcentrum op te zetten. We hebben vanaf het begin inhoudelijk de samenwerking gezocht met de KDV en BSO van KION. Je ziet in het land toch nog vaak verdeeldheid, maar wij hanteren dezelfde pedagogische waarden; onze onderwijsassistent is ook BSO medewerker, we nemen personeel samen aan, hebben dezelfde pedagogische aanpak en laten onze thema’s gelijk lopen. Zo willen we een plusgroep ontwikkelen voor kinderen die al meer aankunnen zodat de doorstroom naar de basisschool soepel loopt. We maken samen gebruik van de bibliotheek, waarbij onze kinderen de kleintjes voorlezen. Wij zien de kinderen en we dagen de kinderen op allerlei vlakken uit. Naast de kernvakken werken ze thematisch, waarbij we de wereld in huis halen of juist de wereld in trekken. Zo zijn we met ze naar een dijkinspectie geweest. Een ouder is huisarts en heeft hier laatst een verhaal over gezondheid gehouden. We zetten de kinderen op de vaardigheidslijn en dat bepaalt hoe ze in clusters aan hun vaardigheden werken. We hebben de leerjaren er dus uit gehaald. Het gebouw ondersteunt onze visie, waarbij we alles als onderwijsruimte zien. Natuurlijk zijn er ook lokalen, omdat we vanuit onze visie eerst de kinderen in de mentorgroep willen zien. Daar eten en drinken ze ook en eindigen samen de dag. Daar borgen we de sociaal emotionele ontwikkeling. Na de gezamenlijke start gaan ze naar een instructiegroep of aan de slag op het leerplein. Op het leerplein maken ze een keuze waar ze gaan werken, wat past bij mij en de opdracht. We proberen de ruimtes zo in te richten dat je uitgedaagd wordt om samen te werken.”
Jos: “Bulkens Architecten kenden we al van een ander project, namelijk De Verwondering. We waren onder de indruk van de mate van flexibiliteit in het gebouw en de manier waarop ze zich in het onderwijsconcept hebben ingeleefd.” Koen van de Braak knikt: “Vanuit een aantal sessies met de gebruikers ben ik met mijn collega Matthieu Bulkens en het team tot het ontwerp gekomen. Het gebouw is in zijn verschijningsvorm een V-vorm, waarbij de gebouwvorm het speelplein omarmt en tevens een groot gebaar maakt naar de entree van de wijk. Er is gekozen voor het gebruik van duurzame materialen, in afwisselende aardetinten, die de monolithische verschijningsvorm van het gebouw versterken.
Qua ruimtebeleving is het een licht gebouw, waarbij we indachtig de trias energetica hebben ingespeeld op de natuurlijke kwaliteit van de locatie, zodat je minder hoeft te compenseren met installaties. De achterkant ligt op de zuidzijde en daar vind je minder openingen, terwijl de voorkant enorm transparant is. Markante plekken in het gebouw, zoals de teamkamer, de speelzaal en het verhoogde leerpodium krijgen aan de buitenkant een accent in materiaalgebruik en kleur, zo ook de hoofdentree en de entree bij KION. De plattegrond volgt de onderwijsvisie, met instructieruimten aan de buitenrand die aan de leerpleinen liggen en vervolgens weer aan de buitenruimte grenzen. Zo ontstaat er een logische opeenvolging van ruimten, waarbij je overal zicht en licht hebt en ook de onderwijsvisie optimaal kan functioneren. Het is een gebouw zonder gangen, zodat zoveel mogelijk meters ten goede komen aan het onderwijs. Midden in het gebouw dient het middenschip dat als meubel is ontworpen als serviceelement, waarin de ondersteunende voorzieningen zitten. De visie achter het gebouwontwerp gaat door in de visie van het buitenterrein. We hebben daar intensief met het ruimtelijk kwaliteitsteam van de gemeente en de landschapsarchitect samengewerkt.” Vanessa: “Het was ook goed om de interieurarchitect snel aan tafel te hebben. Onze vier pijlers zijn: rust, huiselijkheid, beweging en tegelijk het leren zichtbaar maken. Dat hebben ze voor alle gebruikers prachtig vertaald. Zo hebben de kinderen een eigen kluisje en zijn alle meubels flexibel en makkelijk verplaatsbaar, zodat we met de ruimte kunnen spelen. Die passie komt bijvoorbeeld terug in het ontwerp van de pipo wagen.”
Het is een licht gebouw, waarbij we indachtig de trias energetica hebben ingespeeld op de natuurlijke kwaliteit van de locatie, zodat je minder hoeft te compenseren met installaties.
HEVO was verantwoordelijk voor het bouwmanagement. Arno Aarts: “Dit is de vierde school in deze samenstelling. We zoeken per project de beste partners. We hebben goede ervaringen met BUKO Huisvesting, ook omdat BUKO Huisvesting met vaste partners werkt, zoals de constructeurs en installatieadviseurs. Dan kun je snel schakelen, omdat je al aan elkaar gewend bent. Het betreft risicodragend projectmanagement (garantie op budget, tijd en kwaliteit), waarbij aan de voorkant het programma van eisen en het budget leidend waren. Het bestuur wilde geen risico’s lopen. Dan gaat het om best value for money en het is een goed en duurzaam gebouw geworden. Zo is de Installatietechniek zeer vooruitstrevend, is het gebouw CO2-gestuurd en is er koeling. Binnenkort liggen er ook zonnepanelen op het dak en dan is het gebouw BENG (Bijna EnergieNeutraal Gebouw). Het is ook all electric. Dat is nu voor bijvoorbeeld woningbouw bijna doorsnee, maar toen we startten niet. Het woord Uitdagen is al een paar keer gevallen; Vanessa daagde ons steeds uit en wij daagden elkaar uit.” Vanessa lacht: “Ik vind het lastig om concessies te doen, maar vanaf het begin was er een goede klik.”
Toine van Beijsterveldt: “We hebben met het bouwteam vijf eerdere scholen van Conexus bezocht en daar alle goede en minder goede ervaringen opgehaald. Flexibiliteit is het uitgangspunt van De Uitdaging en dat begint al bij de fundering. Je ziet hier mooi het drager inbouw principe, met als basis een staalconstructie met betonnen vloeren en demontabele wanden. Alles in het gebouw is demontabel en niet dragend. Alle binnenwanden kunnen eruit; je kunt terug naar je staalconcept en de vloeren en de school opnieuw ontwerpen. Elke partij was zo betrokken dat je het samen wilde laten slagen. Als je pas bij de prijsvorming betrokken wordt, heb je geen eigenaarschap bij de opgave. Dit ging verder dan alleen maar een bouwwerk neerzetten.”
Dit artikel is gepubliceerd in Schooldomein, december 2019.
