Nieuwe markante plek op de campus

4 maart 2022

MetaForum was het eerste van vier grote projecten waarmee de Technische Universiteit Eindhoven de vernieuwing van haar vastgoed in gang zette. Onderdeel van een groter masterplan leverde het een prachtig, duurzaam onderkomen op voor de faculteit Mathematics and Computer Science en tal van centrale voorzieningen.

Het nieuwe hart van de TU/e campus is met een zorgvuldige en respectvolle aanpak ingrijpend getransformeerd. Enkele maanden na de oplevering van de transformatie kreeg de voormalige W-hal de status Rijksmonument. Eindhoven ontleent een groot deel van haar identiteit aan de industriële (Philips) gebouwen. De voormalige Werktuigbouwkundehal of W-hal in de volksmond hoort thuis in deze categorie. De hal is in 1958 gebouwd als een flexibele ‘overdekte hectare’ voor machines en experimenten. Hoewel er in 2007 nog een sloopvergunning aangevraagd is en de hal zou moeten wijken voor de plannen van Campus 2020, wordt de W-hal gezien als onderdeel van het industriële landschap. De hal heeft daarnaast (inter-)nationaal betekenis door de consequente toepassing van de modulemaat. In maart 2013 is de Hal benoemd tot Rijksmonument en daarmee definitief beschermd tegen ingrijpende plannen en sloop. De uitvoering van het Masterplan Campus 2020 heeft inmiddels vier grote en tal van kleinere projecten opgeleverd en daarmee voor een vernieuwing van het universitair vastgoed gezorgd. De visie van het nieuwe Masterplan was een compacte campus, een prettige plek en omgeving die onderzoek en onderwijs faciliteert en ontmoeting en inspiratie stimuleert. De eerste van de vier grote projecten was MetaForum waarin de bibliotheken gecentraliseerd werden maar vooral een plek ontstond waar de transformatie naar een prettig studielandschap zichtbaar werd. Met het projectmanagement van HEVO uit ’s-Hertogenbosch en het ontwerp van Ector Hoogstad Architecten uit Rotterdam transformeerde de universiteit het oude gebouw tot een nieuwe, markante plek op de campus. 

Diverse leer- en werkplekken

De vernieuwde W-hal ligt centraal op de campus van de TU/e. Het is een uitnodigend, extravert, licht en ruimtelijk gebouw geworden, dat allerlei studievoorzieningen huisvest met op de hoger gelegen verdiepingen de faculteit. De oude W-hal heeft een grote hoogte, harde akoestiek en een werkplaatsuitstraling. De grote hoogte is welkom in de nieuwe functie, de harde akoestiek en de werkplaatsuitstraling niet. Qua invulling is de hal in drie zones verdeeld: het zuidelijke deel, het noordelijke deel en een middelste zone. Het zuidelijke deel is getransformeerd tot een centrale ruimte en overdekt evenementenplein. De noordelijke zone bestaat uit kantoorruimten en in de middelste zone zijn een bibliotheek, studielandschap en servicepunt ondergebracht. In de immense ruimte is het rustig en stil geworden. In de open bibliotheek en op de studieplekken kunnen studenten zich nu goed concentreren.

Door de strakke aanbesteding en de open samenwerking tussen opdrachtgever en betrokken partners is een prachtig project tot stand gekomen.

Open structuur

De eerste verdieping ontsluit alle onderdelen. Het MetaForum is met loopbruggen op de eerste verdieping verbonden met de omliggende gebouwen. De nieuwe verticale componenten in de hal regelen de toegang naar de nieuwbouw boven op de hal, de faculteit Mathematics and Computer Science en het nieuwe souterrain. Ondanks de aanzienlijke ingrepen is de oorspronkelijke open structuur van de hal behouden gebleven. De nieuwe faculteit lijkt boven de hal te zweven waardoor het historische ‘damborddak’ van de hal vrij kon blijven. Het MetaForum biedt plaats aan een centrale bibliotheek, een groot aantal studie- en loungeplekken, horeca, winkels en studentenbalies. Het zuidelijke deel is omgetoverd tot een overdekt evenementenplein. In het gebouw vindt de overgang van een dynamische omgeving naar een concentratiezone op een natuurlijke manier plaats. Bij binnenkomst in het voorzieningenhart treft de bezoeker een bruisende werk- en informatieomgeving, meer naar achteren wordt het rustiger en zijn er plekken voor geconcentreerd en individueel werken. De bibliotheek beslaat drie verdiepingen en kent ook tal van werk- en studieplekken; hoe verder de gebruiker naar achteren en beneden komt, hoe stiller de ruimte is en hoe meer ruimte voor concentratie. Het studiecafé ligt centraal en biedt een belangrijke pauzeplek voor iedereen. Buiten etenstijd is het een intensief gebruikte overleg- en werkplek voor medewerkers en studenten. Alle onderwijsruimten in het voorzieningenhart zijn bij elkaar geclusterd zodat ze goed vindbaar zijn. Ze zijn multifunctioneel inzetbaar, voor instructies en workshops, voor individueel geconcentreerd werken en voor het werken in een groep.

Aansprekend project

Technisch was het een aansprekend project. Zo komt er veel daglicht het bestaande gebouw binnen door de toepassing van de vele vides in combinatie met het verspringende damborddak. In de nieuwbouw is de daglichttoetreding geregeld via een groot centraal atrium. Om het historische karakteristieke dak vrij te houden van installaties en in oude luister te kunnen herstellen, zijn de voorzieningen om het klimaat te regelen in de eerste verdiepingsvloer ingebouwd. Om de gevel te transformeren tot een goed geïsoleerde vliesgevel is gebruik gemaakt van een nieuwe methode. De oorspronkelijke stalen ‘stoeltjesprofielen’ zijn op een onderhoudsarme en omkeerbare manier getransformeerd tot vliesgevel met uitstekende prestaties. De warmte- en koudeopwekking bestaat uit een campusbrede warmte- en koudeopslag (WKO) systeem in combinatie met een warmtepomp. Er is zonwerende HR++ beglazing met zonwering toegepast om de koudevraag in de zomer te beperken. De hal bestaat uit grote overspanningen waartussen op flexibele plaatsen wanden geplaatst kunnen worden. Het volume van de nieuwbouw rust op 20 ranke kolommen. Boven op de W-hal is een vijf verdiepingen tellend gebouw gerealiseerd, dat het onderkomen is van de faculteit Mathematics and Computer Science. Dit bouwdeel staat op stalen kolommen die door het dak van de W-hal heen ‘prikken’. Het gebouw heeft een centraal atrium, waar kantoren, onderwijs- en vergaderruimten omheen gegroepeerd zijn. Het bouwdeel biedt huisvesting aan vierhonderdvijftig medewerkers en een kleine zevenhonderd studenten. De natuurlijke overgang tussen de dynamische en open zone en de meer rustige en gesloten zone zorgt voor een prettige werk- of studieomgeving, waar vooral veel ruimte is voor informele ontmoetingen. Ruimten zijn vooral efficiënt, effectief en flexibel ingericht, zodat ze voor meerdere activiteiten geschikt zijn.

Bruisend centrum

De reacties op MetaForum zijn nog steeds zeer positief. Studenten vinden deze locatie een fijne plek om te studeren. Vooral rondom de tentamenweken barst het gebouw bijna uit zijn voegen. Waar voorheen de decentrale bibliotheken rustige studieplekken hadden, zijn deze nu bijna altijd volledig bezet. Ook een favoriete plek is de gemeenschappelijke ruimte van de Honors Academy in MetaForum. Voorheen studeerden studenten vooral bij de eigen faculteiten, nu zoeken ze elkaar op in de W-hal om samen te studeren en elkaar te ontmoeten. Het nieuwe MetaForum is niet alleen een fijne plek om te werken, maar het is een bruisend centrum van de campus. Mede vanwege het Forum als de grote open markthal en de Groene Loper die erdoorheen voert is het dé plek voor ontmoeting. Behalve dat het een geslaagd project is, is het ook binnen de tijd en het beschikbare budget tot stand gekomen. Door de strakke aanbesteding en de open samenwerking tussen opdrachtgever en betrokken partners is een prachtig project tot stand gekomen, waar de hele universiteitsgemeenschap tot op de dag van vandaag blij mee is.

Dit artikel is gepubliceerd in het Inspiratieboek 2010-2025 ‘Samen werken aan de leeromgeving van morgen’ van Schooldomein. Download artikel

Ook interessant

---