Woonservicezone ontwikkelen? Doe het samen!
Zorgeloos wonen in je vertrouwde woonomgeving, met de zorg die nodig is.
10 oktober 2019
Veel senioren willen langer thuis blijven wonen. De overheid stimuleert dit, mede omdat veel mensen beter (lees: gelukkiger) af zijn in hun vertrouwde omgeving. We organiseren de zorg daarom al enkele jaren anders. Met meer nadruk op wat mensen zelf willen, en wat ze nog kunnen.
Zorgorganisaties vormen een zorgnetwerk met zorgverzekeraars, gemeenten, huisartsen en zorgverleners. Samen bieden zij zorg die veilig, kwalitatief goed, efficiënt én vertrouwd is, om de cliënt heen. Met deze ontwikkeling groeit echter ook de groep zelfstandig wonende senioren met een intensieve en complexe extramurale zorgvraag. Vaak gaat het om onplanbare zorg en zorg die niet kan wachten. Zorgorganisaties stellen nu dat het onbetaalbaar is om deze mensen tot het eind toe thuis te verzorgen, ook niet met mantelzorg en zorgtechnologie.
Zijn woonservicezones de oplossing?
Als reactie op deze trend ontstaan er zogenaamde woonservicezones. Dit is een gewone woonwijk met vijf- tot twintigduizend bewoners met een verhoogd voorzieningenniveau. Daardoor kunnen mensen die zorg nodig hebben gewoon in de buurt blijven wonen. Een woonservicezone heeft allerlei soorten woningen, met en zonder aanpassingen, voor jong en oud.
Naast voldoende aanpasbare (levensloopbestendige) en/of aangepaste woningen is er ook (woon)ondersteuning en zijn er diverse welzijns- en zorgdiensten voor bewoners. Zorg aan huis is mogelijk, maar bewoners kunnen voor zorg ook zelf naar een steunpunt als een huisartsenpost gaan. In een woonservicezone hebben ze zowel lichte ondersteuning als intensieve zorg binnen handbereik, plus (welzijns)activiteiten voor jong en oud.
Adequate en betaalbare zorgopvolging
In een woonservicezone transformeren de traditionele verpleeg- en verzorgingshuizen zoals we die kennen vaak naar een steunpunt voor een hele wijk. In dit steunpunt kan een bewoner binnenlopen en gebruikmaken van de diensten en functies, maar hij of zij kan er ook terecht voor een ontmoeting met buurtbewoners. De woonservicezones lijken succesvol. Uit onderzoek van het Nationaal Programma Ouderenzorg is gebleken dat ouderen in een woonservicezone minder te maken krijgen met ziekenhuisopnamen. Bovendien blijft hun welbevinden beter op peil als zij beperkingen krijgen.
Altijd anders en altijd organisch
Een woonservicezone kan bovendien adequate en betaalbare zorgopvolging garanderen voor thuiswonende cliënten met een intensieve en complexe zorgvraag. Dat is mooi, maar helaas bestaat er geen blauwdruk voor woonservicezones. Het is geen kant-en-klaar ‘bouwwerk’ dat je oppakt en neerzet op het juiste aantal vierkante meters, met de juiste mensen. Het is altijd anders en altijd organisch. Maatwerk. Om betaalbare kwaliteit van leven voor senioren in de vertrouwde omgeving mogelijk te maken is bovendien ingrijpende en duurzame innovatie nodig van de hele leefomgeving.
Waar begin je?
Vaak start een woonservicezone met een kleinschalige woonvoorziening rondom een steunpunt. Denk aan zelfstandige woningen met alle voorzieningen op hetzelfde niveau en onzelfstandige woonvormen met 24-uurszorg en toezicht voor cliënten die niet langer zelfstandig kunnen wonen en functioneren. Hoe verder van het steunpunt, hoe kleiner vaak de zorgvraag. Hoe dichter bij de steunpunten, hoe meer de woningen zijn geclusterd in een wooncomplex, aangepast voor (intensieve) zorg aan huis. De praktijk leert dat juist zo’n geclusterd wooncomplex goed kan voorzien in snelle onplanbare zorg. En juist aan deze geclusterde wooncomplexen is een groeiend tekort aan het ontstaan.
Advies: doe het samen!
Zorgorganisaties kunnen een woonservicezone niet alleen ontwikkelen. Samenwerking is noodzakelijk voor succes. Alle stakeholders moeten zich op lokaal niveau ontwikkelen tot netwerkorganisaties. Pas dan kunnen zij, ieder vanuit zijn of haar eigen verantwoordelijkheid, samen invulling geven aan de opgave om zorg, ondersteuning en huisvesting voor ouderen op de goede manier te organiseren. Samen kunnen zij burgers bovendien bewustmaken van de veranderingen in de zorg en de toenemende eigen verantwoordelijkheid bij huisvesting en mantelzorg. Daarnaast is het verstandig publieke en private partijen te betrekken bij het creëren van woonzorgservicezones. Dit verbetert het proces van planrealisatie en samenhang van het totale ontwikkelingsgebied.
Peter Woerdeman (namens HEVO B.V.) en Erik Zwart (PCSOH) hebben tijdens het Zorgvisie Zorgvastgoedcongres 2019 een voorlichting gegeven over het innovatieve woonzorgconcept voor efficiënte zorgverlening, namelijk de ‘woonzorgservice’.
In de media
Op de website www.skipr.nl is op 11 november 2019 het artikel 'PCSOH en HEVO ontwikkelen woonservicezone' gepubliceerd.
