2 juni 2022

Uitdagende onderwijshuisvesting in voormalig kantoor

Campus Zeeland is dé samenwerking tussen bedrijfsleven, kennis- en onderzoeksinstellingen en overheden in Zeeland. Naast de vestiging in Vlissingen wilde Hogeschool Zeeland (HZ) zich vestigen in Middelburg om mee te werken aan Bèta Campus Zeeland, onderdeel van Campus Zeeland, waarbij de kennisinfrastructuur van Zeeland op een hoger plan wordt gebracht.

Extra inspanningen zijn namelijk nodig om de economische groeikracht en het innovatievermogen in Zeeland te versterken. Om voor haar studenten een stimulerende campus in Middelburg te ontwikkelen realiseerde HZ een plek voor ongeveer 1.200 studenten. Een locatie waar ook met het bedrijfsleven en andere onderwijsinstellingen samengewerkt kan worden. In een omgeving met Rijkswaterstaat, waterschap, University College Roosevelt (UCR) en bedrijven worden de bèta wetenschappen ondergebracht.

Kleinschalig onderwijs

Het creëren van een adequate en een rijke leeromgeving vormde een belangrijke basisvoorwaarde voor het onderwijs. HZ kocht daartoe onder andere het voormalige kantoor van de provincie Zeeland aan Bolwerk Het Groene Woud in Middelburg. In het gebouw zijn nu de technische hbo-opleidingen gehuisvest: Bouwkunde, Civiele Techniek, HBO-ICT, Technische Bedrijfskunde, Watermanagement, Chemie, Engineering en de masteropleiding River Delta Development. Met een nieuwe locatie die ruimte biedt aan kleinschalig en projectmatig onderwijs vulde HZ fase 1 van de beoogde ontwikkeling in. Een locatie die tegelijkertijd ook invulling gaf aan de ambities op het gebied van duurzaamheid. Fase 2, de realisatie van het Joint Research Center Zeeland, is de volgende stap. Vanaf de initiatieffase begeleidde HEVO HZ bij de transformatieplannen van het bestaande kantoorgebouw naar eigentijdse onderwijshuisvesting, vanaf de aankoop van het pand, het opstellen van het Programma van Eisen tot en met het hele project- en procesmanagement en het opnieuw inrichten van de facilitaire organisatie, waarbij het nieuwe werken centraal staat. CONIX RDBM Architects werd geselecteerd om het ontwerp verder vorm te geven.

Tot eenheid smeden

Het gebouw uit 1973 bestond uit meerdere afzonderlijke bouwdelen die in verschillende perioden zijn gebouwd. De uitdaging bestond uit het opnieuw tot één eenheid smeden van het gebouw, ook op het gebied van groen, duurzaam en energiezuinigheid. Het gebouw is gerenoveerd en beperkt uitgebreid en bestond al uit drie bouwdelen: deel 1 dateert uit 1973, deel 2 uit 1980 en deel 3 is in 2005 gerealiseerd. Deel 1 en deel 2 zijn in dezelfde vormentaal uitgevoerd, terwijl deel 3 contrasterend is ontworpen en met titanium afgewerkt. Dat bouwdeel heeft ook een veel hogere transparantie, zowel in de gevel als in het interieur. Het gebouw heeft op strategische plaatsen nieuwe gevelopeningen gekregen. Onderdeel daarvan zijn de titanium erkers, die verwijzen naar de laatste uitbreiding. Op andere plaatsen zijn waar nodig nog enkele raampartijen toegevoegd, die zich voegen naar de bestaande gevelopeningen.

Het nieuwe gebouw van HZ University of Applied Sciences aan Bolwerk Het Groene Woud in Middelburg is gekozen als het mooiste gebouw van Zeeland.

Groen Bolwerk

De gebouwstructuur bestaat uit een grid van 1,80 meter waarop kolommen staan. Hierdoor krijgt het gebouw een sterke visuele en fysieke verbinding met het stadspark Het Groene Woud, waardoor de studenten daar ook op een natuurlijke wijze gebruik van kunnen maken. Dit wordt versterkt, doordat er vanuit het restaurant via het royale dakterras naar deze buitenruimte kan worden gegaan. De campus ligt langs een drukke verkeersader, op enkele honderden meters afstand van het station. Het gebouw ligt geklemd tussen het historische centrum en het Bolwerk, dat samen met een waterpartij een groene oase vormt. Bouwdeel 3 is vanwege de recente bouw zoveel mogelijk ongewijzigd gebleven. De oudere bouwdelen zijn aan de buitenzijde geheel geïsoleerd. De gevelafwerking bestaat voor het merendeel uit pleisterwerk. Aan de zijde van het stadcentrum is de gevel geleed door houten geveldelen, die ook zijn toegepast op het nieuw gebouwde auditorium. Op enkele plaatsen wordt de gevel letterlijk vergroend: een mix aan plantensoorten geeft een afwisselend beeld.

Semper Green

In de nieuwe situatie voldoet het gebouw volledig aan nieuwbouweisen door middel van de nieuwe ramen en kozijnen, een isolatieschil om het gebouw heen én een cradle-to-cradle gecertificeerde SemperGreenwall. De groene gevel met een afmeting van 183 m2 zorgt voor een verkoelend effect, een schonere lucht en draagt bij aan de biodiversiteit van de stad. De toegepaste SemperGreenwall Outdoor is voorzien van een uniek Plant Care System. Dit webbased stuurprogramma zorgt voor de toediening van de juiste hoeveelheid vocht en voeding voor de beplanting. De groene gevel kan hiermee op afstand gevolgd worden. Daarnaast beschikt de groene gevel ook over een vorstbeveiliging met behulp van een compressor.

Eigen thuishaven

Het nieuwe pand faciliteert de ontmoetingen tussen studenten, docenten, onderwijs en onderzoek. Elke opleiding heeft een eigen ‘thuishaven’, maar er is ook veel ruimte om opleiding overstijgend samen te werken. Er is een royale entree voor studenten, personeel en bezoekers. In de entreehal is ruimte voor expositie en uitdraging van de identiteit van de opleidingen. Centraal gelegen op de begane grond zijn open leer- en werkplekken voor de studenten, personeel en externen waar gewerkt, overlegd en ontmoet wordt. Deze zijn gekoppeld aan een koffiecorner en aanpalende spreekkamers voor het voeren van rustige gesprekken. Nabij deze ruimten ligt een grote vergaderruimte en diverse kleinere spreekkamers voor het voeren van persoonlijke gesprekken. In de nabijheid van de centrale functies ligt een auditorium. Het restaurant is in diverse delen en sferen ingedeeld en ligt op de eerste verdieping. Zo heeft deze ruimte nog andere functies gekregen, zoals ontmoeten, werken en samen vieren. Studenten en medewerkers kunnen kiezen uit een diversiteit aan werkplekken, zodat activiteit gerelateerd werken mogelijk is. De informele ontmoetingen vinden plaats rond de koffiecorners die op elke verdieping centraal staan.

Rustige en natuurlijke uitstraling

In aansluiting op het exterieur, blijft ook de binnenzijde van de laatste uitbreiding zoveel mogelijk gehandhaafd. De gangen hiervan bestaan uit een karakteristieke natuursteen, die ook verderop in het gebouw toegepast zijn. Deze worden behouden en plaatselijk uitgebreid. De uitstraling van het interieur is rustig en natuurlijk gehouden en sluit daarmee wat betreft kleur aan op het exterieur: de basis wordt gevormd door wit geschilderde wanden. Tussen de gangen en leerruimten zijn grote houten ramen toegepast, die door hun kleur een warme sfeer aan de ruimte toevoegen. Tegelijk dragen deze bij aan de transparantie binnen het gebouw en de organisatie. Dat vormde ook het uitgangspunt voor de lay-out: de docenten- en onderzoekersruimten zijn op een centrale plaats rondom een vide gegroepeerd, waardoor zowel het onderlinge contact als dat met de studenten bevorderd wordt. Naast het open leercentrum zijn er veel projectgroepruimten waar de studenten in teams werken aan hun opdrachten. Door de open setting is coaching door docenten op natuurlijke wijze gerealiseerd.

Bèta Campus Zeeland

Specifieke samenwerking met de partners in de regio leidt tot de ontwikkeling van de Bèta Campus. Hiermee investeert Zeeland in economische groeikracht en innovatievermogen, onder meer door het onderwijs en onderzoek op mbo-, hbo- en wo-niveau te stimuleren met name in het domein techniek. Zeeland wordt in binnen- en buitenland als ‘living lab’ (h)erkend voor de thema’s water, duurzame energie en biobased economy. In nauwe samenwerking met UCR, HZ University of Applied Sciences, Scalda, WMR, NIOZ én instituten van buiten Zeeland wordt de Bèta Campus fasegewijs ontwikkeld. Begin 2018 werden de handtekeningen gezet onder de intentieovereenkomst voor het Joint Research Center Zeeland, het gezamenlijke laboratorium in Middelburg met voorzieningen voor mbo, hbo en wo. Aan Bolwerk Het Groene Woud zijn de bouwwerkzaamheden inmiddels in volle gang.

Dit artikel is gepubliceerd in het Inspiratieboek 2010-2025 ‘Samen werken aan de leeromgeving van morgen’ van Schooldomein. Download artikel