14 juni 2022

Aeres Hogeschool in Almere laat zien dat het kan: een duurzaam gebouw realiseren dat even ambitieus is als de studenten die er opgeleid worden. In vele opzichten is het project een schoolvoorbeeld van circulaire nieuwbouw

De Aeres Hogeschool is sinds 2010 gevestigd in het snel groeiende Almere en wil met haar ambities een bijdrage leveren aan de stad en de samenleving van morgen. Aeres is gericht op groen onderwijs, onderzoek en het delen en toepasbaar maken van kennis. Daarnaast richt Aeres zich ook op minder tastbare zaken als de invloed van groen op het functioneren van gebruikers van gebouwen en het beïnvloeden van het bewegingsgedrag van mensen. De Hogeschool staat met haar onderwijs en onderzoek voor een brede visie op een leefbare toekomst, met als essentie: ‘Laat de stad leven’. Zo ziet de opdrachtgever de stad als een veerkrachtig ecosysteem met evenwicht tussen bewoners, gebouwde omgeving en natuur. Daar hoort een gebouw bij dat die missie vertaalt in circulair materiaalgebruik, energieneutraliteit, verantwoord watergebruik, luchtkwaliteit, voedsel en een gezond binnenklimaat. In 2022 staat de stad Almere door de komst van de Floriade in het teken van het thema Growing Green Cities. Een gepassioneerd ontwerp- en bouwteam met HEVO als aanjager hielp Aeres om deze ambitie ook echt waar te maken. Het resultaat is tastbaar en vooral heel groen.

Daar hoort een gebouw bij dat die missie vertaalt in circulair materiaalgebruik, energieneutraliteit, verantwoord watergebruik, luchtkwaliteit, voedsel en een gezond binnenklimaat.

Floriade 2022

Aeres bouwde haar nieuwe gebouw voor 900 studenten op het terrein van de Floriade 2022. Daarmee is deze duurzame leeromgeving een showcase van alles waar Aeres voor staat. Tijdens de Floriade gaat het gebouw dienst doen als ontvangstgebouw. Het ontwerp stimuleert activiteitgericht werken. Door de diversiteit van ruimtes ontstaat er een gevarieerde mix van onderwijs-, overleg-, kantoor- en zelfstudieruimten. De doorzichten tussen verschillende verdiepingen, lokalen en werkplekken zorgen voor optimaal contact tussen alle gebruikers. Bijzonder aan dit project is het vele groen dat aan alle kanten zichtbaar is, binnen en buiten. Het gebouw krijgt daardoor een fraaie, landschappelijke uitstraling die past bij het profiel van Aeres. En het groen levert een positieve bijdrage aan het binnenklimaat. De realisatie van de nieuwbouw is een ultieme match tussen het type onderwijs en onderzoek dat gegeven wordt op de hogeschool en de thema’s van de Floriade, zoals:

  • Greening: parken, tuinen en openbaar groen maken steden aantrekkelijker om in te wonen.
  • Feeding: oplossingen voor voedselproductie en -veiligheid zijn nodig om voor iedereen voldoende, betaalbaar en gezond voedsel beschikbaar te hebben.
  • Energizing: duurzame energieoplossingen, maar ook de bijdrage die groene ruimten leveren aan de vitaliteit van een stad.
  • Healthying: groen in de stad draagt bij aan een gezonde leefomgeving, maar ook aan de fysieke en mentale vitaliteit van inwoners.

Het zit allemaal in het gebouw; de groene long van de school, met verschillende soorten groene wanden, planten en bomen, beweegt zich als een landschap door het gebouw van entree tot dak. Gevelopeningen maken de ‘groene long’ buiten zichtbaar en vormen etalages van het onderwijs. Zo maakt de opdrachtgever gebruik van betongranulaat met een circulaire achtergrond. De grote centrale trap, die tevens gebruikt kan worden als collegezaal, is van hergebruikt hout en al het nieuwe meubilair wordt circulair geproduceerd. Verder wordt het bestaande meubilair zoveel mogelijk refurbished, waarbij de school naar aspecten als didactiek en ergonomie kijkt. In alle fasen van het ontwerp, de bouw, de inrichting en het beheer denkt Aeres mee over het duurzaam gebruik van het gebouw.

HEVO foto Aeresboek exterieur 1.jpg

Innovatief proces

Bijzonder aan het bouwproces is de wijze waarop HEVO de ontwikkeling en realisatie in de markt heeft gezet. De nadruk lag op het selecteren van partners die écht begrijpen wat de ambitie en doelstellingen van circulair bouwen zijn. Daarom hebben architecten en adviseurs in een selectiegesprek hun visie op het gebouw en ontwerp toegelicht. Zo kreeg Aeres goed zicht op de ervaring en ‘drive’ van architecten en adviseurs om een beeldbepalend, innovatief gebouw te ontwerpen binnen de stedenbouwkundige, wettelijke, financiële en duurzame kaders. Voor de feitelijke realisatie is gekozen voor circulair aanbesteden, een innovatieve manier van werken die past bij de Transitieagenda Circulaire Bouweconomie. Met het circulair aanbesteden van het nieuwe gebouw heeft Aeres een voortrekkers- en voorbeeldrol in Nederland. Een integraal ontwerpteam heeft circulariteit in het Definitief Ontwerp verwerkt. Met de tijdens een marktconsultatie verkregen informatie heeft het team een technisch gespecificeerd bestek opgesteld en aan inschrijvers gevraagd circulaire alternatieven aan te bieden. Hiermee daagden Aeres en het ontwerpteam de markt uit om binnen het aangegeven plafondbedrag te komen met de meest innovatieve circulaire alternatieven op dat moment. 

Definitie circulair bouwen

Circulair bouwen is (nog) niet in de wet verankerd. Het is dus een keuze van de opdrachtgever om zijn of haar idealen op het gebied van circulariteit en duurzaamheid werkelijkheid te laten worden. Om die wens te realiseren is het van belang met elkaar te definiëren wat onder circulariteit wordt verstaan. Een goed uitgangspunt daarvoor is: ‘het hoogwaardig hergebruik van grondstoffen, materialen en componenten’. Het is belangrijk zo vroeg mogelijk na te denken over de vertaling van de wensen van de opdrachtgever met betrekking tot duurzaamheid en circulariteit binnen die definitie en wat de (prijs)consequenties daarvan zijn, zodat circulariteit kan worden geïntegreerd in het aanbestedingsproces en daarmee daadwerkelijk gerealiseerd kan worden. Circulair aanbesteden gaat over het behouden van waarde en voorkómen van vernietiging. 

Gezond gebouw

Ook op andere vlakken durfde Aeres een voortrekkersrol te spelen. Zo streeft Aeres ernaar om als eerste hogeschool de WELL-methode toe te passen. Deze relatief nieuwe meetmethode voor duurzaamheid richt zich op de gezondheid van het gebouw voor de gebruikers. De nieuwbouw komt mogelijk na oplevering in aanmerking voor de gouden of zelfs platina WELL-score. Deze score geeft niet alleen aan hoe duurzaam de gebouwprestaties in werkelijkheid zijn, maar ook hoe gezond en prettig het gebouw is voor de gebruikers. De nieuwe Aeres Hogeschool wordt een slim energetisch gebouw met triple solar energiedak. Hoogwaardige gevelisolatie voorkomt energieverlies. De gevel van de hogeschool is als een smart-skin vormgegeven. Afhankelijk van de positie en oriëntatie hebben de gevels verschillende eigenschappen. Zo zorgen PV-panelen aan de westkant naast energieopwekking ook voor zonwering. De oostzijde, gericht op de bomentuin van het Floriadeterrein, wordt een volledig groene gevel die meekleurt met de seizoenen. Het groene dak is deels ‘tropendak’ en bestemd voor energie­opwekking. Daarnaast wordt het een levendig groen dak met bomen en waterretentie. Opgevangen regenwater dient zo als warmte- en koelingsbuffer en kan gebruikt worden voor de bewatering van het groen op en aan het gebouw. In het ontwerp van de hogeschool zijn verschillende circulaire materialen toegepast, zoals hergebruikt hout voor de trappen, recyclede metal studs voor de binnenwanden en betongranulaat. Op zijn beurt maakt het demontabele ontwerp zelf hergebruik van materialen in de toekomst mogelijk.

De nieuwbouw maakt dit kavel op de Floriade een plek waar lectoren, promovendi, docenten en studenten nauw met elkaar samenwerken en elkaar ontmoeten. Er komt een nauwe samenhang met het nabijgelegen Innovatiepaviljoen van de provincie Flevoland. Na de Floriade wordt de nieuwbouw van Aeres de ‘landmark’ van de Flevo Campus, een kennisknooppunt voor een groene en gezonde stad. 

Dit artikel is gepubliceerd in het Inspiratieboek 2010-2025 ‘Samen werken aan de leeromgeving van morgen’ van Schooldomein. Download artikel

Ook interessant

Meer weten?

Neem dan contact op met:

Bel me terug