SPCO Groene Hart en de gemeente Woerden hebben gezamenlijk een schitterende nieuwe school gerealiseerd. Directeur Dianne Peterse aan het woord om de aandacht te vestigen op deze duurzame en inclusieve school, met een prachtig vormgegeven buitenruimte. Een voorbeeld dat laat zien dat elke opgave een unieke vertaling in de eigen omgeving kent.
4 juli 2023
In gesprek met directeur Dianne Peterse, projectmanager Arthur van Kempen van HEVO, architect Henno Westeneng van Arcom en Robert Fris, die het proces vanuit het bestuur begeleidde. In september 2021 werd met de nieuwbouw gestart. Op de bestaande locatie van de basisschool aan de rand van het centrum staat nu een energieneutraal gebouw waarin ook kinderopvangorganisatie Kind & Co met de bso een plek heeft gekregen.
Dianne is inmiddels 2,5 jaar directeur: “Toen ik begon was het Programma van Eisen net opgesteld en kon ik het proces vanuit de school verder begeleiden, samen met Robert. De plek komt nu veel beter tot zijn recht en het is het mooiste uitzicht van Woerden geworden.” Robert knikt: “Dit 10-klassige schoolgebouw aan de Oostsingel is voor ongeveer 250 leerlingen in twee bouwlagen gerealiseerd. De in 1978 gebouwde basisschool op deze plek was structureel te klein en aan vervanging toe. HEVO heeft in opdracht van SPCO Groene Hart de mogelijkheden voor nieuwbouw en renovatie onderzocht en hieruit bleek dat we beter nieuw konden bouwen. Het bestuur vond duurzaamheid belangrijk en heeft een bijdrage geleverd om van het wettelijk verplichte BENG een energieneutraal gebouw te maken.” Henno vult aan: “De locatie ligt aan de rand van de binnenstad van Woerden en de gemeente wilde er ook een ruimtelijk mooie plek van maken. Het voormalige gebouw zat tegen de buurman aangeplakt; nu ligt het vrij in de ruimte en vind je rondom speelplekken, een mooie tuin en wandelpaden. Dit gebouw is bovendien zo ontworpen dat een toekomstige uitbreiding van het gebouw met maximaal 10% planologisch makkelijk te realiseren is.”
“Elke dag zien we weer nieuwe ontwikkelingen op ons afkomen, maar het brein van een lerend kind is nog hetzelfde brein als dertig jaar geleden”, legt Dianne uit; “daar hoort een heldere structuur bij en ruimten waar je rustig alleen of met elkaar kunt werken. We geven klassikaal les, maar onze leerlingen van de midden- en bovenbouw kunnen op de gang zelfstandig op de verschillende werkplekken hun opdrachten uitwerken. Het is een open gebouw, met open pleinen en veel mooie speelplekken buiten het gebouw. Het symboliseert samen school zijn. Je hebt clusters met grote lokalen, werkruimten, sanitair, bergingen en een leerplein. De school heeft bovendien een prachtig buitenlokaal op het dakterras vanwaar je uitkijkt over het water. Het is een prachtig gebouw, met een mooi centrale ruimte met een open keuken en grote trap die door iedereen gebruikt kan worden; kleuters gymmen hier, de weekopening vindt hier plaats, net als de vieringen. Dat is een verschil met het oude gebouw, dat hokkerig was en waar je niet naar binnen kon kijken. Dit nieuwe gebouw is qua meters niet groter, maar veel efficiënter en ruimtelijker. We hebben hier tien lokalen en ruime gangen en pleinen. De gemeente Woerden heeft bovendien extra bouwbudget voor een inclusieve school geïnvesteerd. Dat betekent dat elk kind, ongeacht een eventuele beperking, hier welkom is. In het gebouw zijn extra voorzieningen aangebracht zoals brede en automatisch bedienbare toegangsdeuren, een ruimere (platform)lift en - per verdieping - een drempelloos vloeroppervlak.”
Het is mooi dat Stichting SPCO Groene Hart hoge ambities heeft rondom duurzaamheid en toekomstbestendig onderwijs en zelf ook in duurzaamheid heeft geïnvesteerd. Arthur van Kempen, projectmanager HEVO
“Na de haalbaarheidsstudie hebben wij vanuit HEVO het Programma van Eisen opgesteld en het kosten- en bouwmanagement verzorgd”, vertelt Arthur; “het is mooi dat Stichting SPCO Groene Hart hoge ambities heeft rondom duurzaamheid en toekomstbestendig onderwijs en zelf ook in duurzaamheid heeft geïnvesteerd.” Met dit duurzame gebouw sorteert de opdrachtgever voor op landelijke ontwikkelingen; het gebouw is duurzamer en toegankelijker dan wettelijk is voorgeschreven. Henno vult aan: “Het is hier een beschermd stadsgezicht en we hebben met ‘stoere baksteenarchitectuur’ ingespeeld op de jaren dertig-context van de locatie. De beeldbepalende, monumentale bomen en de gemetselde erfafscheiding zijn ook gehandhaafd. Het is een compact en alzijdig gebouw dat centraal op de kavel staat met een heldere structuur; via de hoofdentree stappen de bezoekers meteen een dubbelhoge ontmoetingsruimte binnen met een theatertrap, een multifunctioneel speellokaal en een kookatelier. Door met de gebouwmassa te spelen hebben we de positie van entrees en leerpleinen benadrukt. Samen met het reliëf in de gevel is een prettige schaal, maat en dynamiek ontstaan die aansluit bij de leefwereld van het kind; achter de inspringingen in de gevel zitten bijzondere functies, zoals een spreekkamer of de bibliotheek. In de basis is het een simpele opzet met een doorgaande lijn vanuit het hart met links en rechts lokalen en open ruimten met een eigen thema, waardoor je overal uitzicht op de singel en het water houdt. Daardoor ontstaat een gevoel van dynamiek en verbinding. We hebben veel transparantie gebracht in de overgang van lokalen naar speelleerpleinen, om daarmee ook de mooie zichtlijnen en diagonalen te benadrukken. In de algemene ruimten hebben we grote raampartijen geplaatst en in de lokalen juist kleinere. Allemaal bieden ze prachtige vergezichten op het water en het omliggende groen.”
Aan de kant van de singel is het schoolterrein voorzien van beplanting, halfverharding en enkele speeltoestellen die de school doen aansluiten op de Woerdense stadswal. “Deze zijde biedt aanleiding tot klimmen, klauteren en springen. Je kunt er ook prachtig verstoppertje spelen of vlinders spotten”, legt Henno uit. “De zuidzijde van het plein is gericht naar de binnenstad en krijgt een meer stedelijke uitstraling. Het maaiveld wordt voor een deel verhard waarbij bestaande bestrating wordt hergebruikt. Het wordt een gebied met verschillende plekken en sferen waar kinderen op een andere manier geprikkeld en geactiveerd worden.” Arthur: “De energieneutrale school heeft een zichtbaar groene uitstraling, dankzij het schuin oplopende mossedumdak dat regenwater vasthoudt en bijdraagt aan een goed binnenklimaat. Retentie van water vindt ook plaats doordat in het maaiveld grote bakken zijn opgenomen waarin regenwater wordt opgevangen. Dat wordt onder meer gebruikt voor het doorspoelen van de toiletten en het besproeien van de beplanting. Het gebouw is voorzien van zonnepanelen en heeft screens die bij een hoge zon- en/of windintensiteit automatisch en centraal naar beneden gaan. Dit systeem reduceert de opwarming van (groeps)ruimten en beperkt de noodzaak om te koelen.”
“Het proces was ook goed; vaak is het lastig om vanuit de opdrachtgever een deskundige sparringpartner te vinden, die bovendien ook nog bouwkundige kennis in huis heeft”, vertelt Arthur. “Robert en Dianne hebben daarin geweldig samengewerkt. Ze hebben samen met Henno heel intensief meegedacht in het ontwerp en de inrichting van de school.” Dianne lacht: “Op de camping zat ik vaak nog met grote bouwtekeningen op tafel en ik was al maanden bezig met de inrichting van de school. Daarin zijn we trouwens geweldig ondersteund door het bedrijf De Beleving.” Robert vult aan: “We hebben enorm meegedacht over kast- en bergruimten. Die zijn heel slim in de wanden opgenomen. En we hebben ook op ecologisch gebied bijgedragen. In deze buurt leeft de meervleermuis. We hebben subsidie van de provincie gekregen om in de gevel een speciale vleermuiskast te maken en daarnaast zijn in de noordgevel gierzwaluwkasten verwerkt. Het is dus ook een natuurinclusieve school geworden.”
